به گزارش میراثآریا، علیرضا حسنزاده عضو هیئت علمی پژوهشگاه و رئیس پژوهشکده مردمشناسی روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در نشست نوروز در آیینه ایران و جهان بیان کرد: در نوروز ۱۴۰۴ رخدادهای مهمی را شاهد بودیم که باید آنها را مورد نقد و بررسی قرار دهیم، آنچه در جزیزه هرمز اتفاق افتاده است، ناشی از دستکم انگاشتن جایگاه علوم دانش میراثی و سواد تولید شده از سوی آنها و رابطه سواد زیستمحیطی و میراثی در تعریف متوازن رابطه انسان و طبیعت است. میان سواد زیستمحیطی و میراثی یک رابطه میانمتنی قوی وجود دارد.
این مردمشناس با بیان اینکه فرهنگ سوغات و یادگار در ایران نیاز جدی به بازبینی دارد، تصریح کرد: از یک سو فقدان کارآمدی در تولید کالاهای فرهنگی برای پاسخگویی به نیاز گردشگران وجود دارد. باید در هر نقطه از کشور، کالاهای فرهنگی نیاز خرید سوغات و یادگارسازی از سفر دهد. برداشت خاک سرخ هرمز نشاندهنده شیءسازی میراث طبیعی و فرهنگی و محیطزیست در ایران است. باید صورت بازنمودی عناصر بومی در قالب کالای فرهنگی ساخته شود تا مردم برای یادگارسازی به محیط زیست آسیب وارد نکنند. اجتماع مهمان/گردشگران حق آسیب زدن به عناصر و نمادهای هویتی جامعه میزبان و غارت آنها را ندارد. حال میخواهد لالههای واژگون باشد یا خاک سرخ. این تنش میان جامعه میزبان و اجتماع گردشگران ناشی از ناتوانی نهادهای دولتی در هدایت و مدیریت رابطه میان مهمان- میزبان است و این خود لزوم تهیه پیوستهای میراثی گردشگری را برای نواحی مختلف ایران و مقصدهای گردشگری حیاتی میسازد. اکولوژی سیاسی در رخدادهایی مثل سواحل هرمز نشان دهنده عدم تعامل میان ذینفعان، مقامات محلی و ستادها و نهادهای ملی است که باید این فواصل آسیبزا برطرف شود تا با انباشت خودآگاهی میراثی در همه سطوح مواجه شویم.
رئیس پژوهشکده مردمشناسی گفت: اما مسأله دیگر تصادفات جادهای است که در ایام نوروز به اوج خود میرسد: در سال ۱۴۰۰ از ۲۵ اسفند تا ۱۴ فروردین ماه تعداد ۹۹۹ کشته، در ۱۴۰۱ تعداد ۱۱۰۰ تن کشته، در سال ۱۴۰۲ تعداد ۸۲۱ کشته، و در سال ۱۴۰۳ تعداد ۱۰۶۵ کشته و امسال ۸۳۸ کشته آمار تلفات ایام نوروز است.
در ادامه این نشست حمیدرضا دالوند عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ضمن مروری بر جایگاه نوروز و اهمیت آن در کشورهای حوزه نوروز گفت: نوروز مایه وحدت و همدلی است و دوستی و صلح را میآموزد و متعلق به همه کشورهای نوروزی است. کشوری به فرهنگ و گفتمان نوروز نزدیکتر است که به آموزههای آن وفادارتر باشد. یعنی نوروز را منبع دوستی و آشتی و صلح و همزیستی قرار دهد.
آتوسا مؤمنی رئیس مرکز مطالعات منطقهای یونسکو در آسیای غربی و مرکزی دیگر سخنران این نشست همچنین گفت: در ابتدای قرن ۲۱ انسان از جنگهای منطقهای و جهانی رنج میبرد. بههمین دلیل برای پاسخگویی به این معضل بزرگ که آرامش و امنیت انسانها را به خطر انداخته باید به منابع فرهنگی صلح و دوستی رجوع کنیم.
او افزود: در میان منابع فرهنگی گفتمان صلح، جشن نوروز جایگاهی ویژه دارد و امروزه ۱۳ کشور حول آن گرد هم آمدهاند و حتی کشوری چون مغولستان که زمانی در ایران نماد دورهای از جنگ بود، به بازسازی رابطه خود با کشورهای نوروزی از خلال آیین صلح و دوستی یعنی نوروز پرداخته است. سازمان ملل، یونسکو و نهادهای بشردوستانه امروزه به جایگاه نوروز در تقویت صلح وقوف پیدا کردهاند. پس جهان امروز ما به نوروز برای صلح نیاز دارد.
در ادامه احسان هوشمند ایرانشناس و پژوهشگر مطالعات قومی به مرور رخدادهای اتفاق افتاده در ارومیه پرداخت و گفت: ما باید از سیاسیسازی و برداشتهای جناحی از نوروز به شدت اجتناب کنیم و به کارکردهای تاریخی آن در ایجاد دوستی و همدلی میان ایرانیان متعهد باشیم.
عباس قنبری عدیوی دکترای ادبیات فارسی، پژوهشگر ادبیات عامّه و رئیس بنیاد ایرانشناسی چهارمحال و بختیاری نیز در این نشست گفت: نوروز، همواره وحدت آفرین بوده و حلقه وصل و اتصال همه مردم ایران از هر جنسیت و قومیت بوده است.
او خاطرنشان کرد: نوروز منشور دوستی و همدلی مردم ایران و حتی فراتر جهان ایرانی است.
در ادامه این نشست محمدرضا مهراندیش فیلمساز و پژوهشگر هنر تصریح کرد: نوروز فصل مهمی است که سیمای شادی و صلح را در فضاهای عمومی بر میسازد و تصویر عمومی شادمانی در ایران است. نباید این فصل اتحاد را به فصل فاصله و شکاف تبدیل نمود.
او با بیان اینکه متأسفانه خواسته و ناخواسته در سده اخیر، شاهد تغییرات و تحریفاتی در آیینهای نوروزی بودهایم، گفت: برای نمونه آنچه که در شب چهارشنبه سوری در چند دهه اخیر انجام میشود با روح این آیین نوروز در تضاد است. یا اتفاقات و صدماتی که در روز سیزده بدر به طبیعت وارد میشود، پذیرفتنی نیست. همچنین مواردی مثل دید و بازدیدهای زیبا و دلنشین نوروزی، مثل گذشتهها دیده نمیشود.
مهراندیش پیشنهاد داد: پروژه پژوهشی به نام تغییرات و تحریفات آیینهای نوروزی در پژوهشکده مردمشناسی تعریف و آسیبهای این تحریفات موجود به حقیقت آیینهای نوروزی و زمینههای آن واکاوی شود.
انتهای پیام/
نظر شما